Ogólnopolska konferencja naukowa „Biblioteka [w] transformacji: rola oprogramowania w transformacji bibliotek, archiwów i muzeów" - sprawozdanie

W dniach 29 lutego – 1 marca odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa "Biblioteka [w] transformacji: rola oprogramowania w transformacji bibliotek, archiwów i muzeów”, organizowana przez Bibliotekę Uniwersytecką im. Jerzego Giedroycia we współpracy z American Systems. Była ona kontynuacją wrześniowej konferencji, której jeden z celów stanowiła próba odpowiedzi na pytanie: czy biblioteki rzeczywiście podlegają stałej transformacji oraz czy mogą ją inicjować i realizować w praktyce? Temat spotkania zachęcił do uczestnictwa nie tylko pracowników bibliotek naukowych czy naukowych instytutów bibliotekoznawstwa i informacji naukowej, ale i specjalistów z innych dyscyplin – historyków, socjologów czy kulturoznawców, a prezentowane ciekawe referaty nierzadko stawały się zalążkiem zajmujących dyskusji. Wrześniowa konferencja, przebiegająca w inspirującej atmosferze, pozostawiła jednak u uczestników pewien niedosyt. Lekarstwem na to okazała się być kontynuacja, zaplanowana na przełom lutego i marca – tym razem w nadmorskim Kołobrzegu.

Wystawa "Wspólne dziedzictwo. Społeczne organizacje żydowskie w Białymstoku" w Bibliotece Głównej

Od końca listopada w Bibliotece Uniwersyteckiej im. Jerzego Giedroycia, w gmachu Biblioteki Głównej (kampus, ul. Ciołkowskiego 1R), można obejrzeć wystawę „Wspólne dziedzictwo. Społeczne organizacje żydowskie w Białymstoku”, przygotowaną z okazji 80. rocznicy wybuchu powstania w białostockim getcie (wystawa była prezentowana latem na Rynku Kościuszki). Na ośmiu obszernych i bogato ilustrowanych tablicach autorzy zaprezentowali aktywność żydowskich organizacji społecznych działających w Białymstoku przed II wojną światową.

Tygodnik Mód i Powieści

W Encyklopedii wiedzy o prasie prasę kobiecą definiuje się jako grupę czasopism (przeważnie tygodników), których profil kształtowany jest pod kątem potrzeb czytelniczych kobiet oraz ich aktualnego położenia społecznego. I tak rozumiana prasa kobieca ma na ziemiach polskich długą historię. Pierwsze pismo skierowane do pań – „Wanda: tygodnik polski płci pięknej i literaturze poświęcony” – ukazywało się już w latach 1820-1822. Jednak zarówno ono, jak i kolejne charakteryzowały się dość wąskim zakresem tematycznym. W warunkach niewoli narodowej i ograniczonej wolności słowa nie podejmowano kwestii politycznych, pozostając w kręgu „bezpiecznych” spraw domu i rodziny. Nieobecność poważnych zagadnień była też konsekwencją przypisania odmiennych ról społecznych każdej z płci.

Strona tytułowa z 1 numeru "Tygodnika Mód i Powieści" z 1876 r.
Źródło: Crispa - biblioteka cyfrowa Uniwersytetu Warszawskiego.

Kolekcje cyfrowe Biblioteki Uniwersyteckiej - zbiory kartograficzne

W październiku 2023 r. Biblioteka Uniwersytecka z sukcesem zakończyła kolejny projekt dofinansowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach programu Społeczna odpowiedzialność nauki – Wsparcie dla bibliotek naukowych (umowa nr SONB/SP/548472/2022, wysokość dofinansowania 31 982,00 zł). Tym razem celem projektu była budowa strony internetowej prezentującej kolekcje cyfrowe Biblioteki Uniwersyteckiej. W pierwszej kolejności podjęliśmy się zadania digitalizacji, opracowania i udostępnienia online ponad 200 historycznych dokumentów kartograficznych znajdujących się w zbiorach Biblioteki. Efekty naszych działań można oglądać na stronie Kolekcje cyfrowe Biblioteki Uniwersyteckiej – zbiory kartograficzne.

Moja, Twoja, Nasza – Biblioteka… i patio

W dniach od 8 do 15 maja obchodziliśmy w całej Polsce Tydzień Bibliotek. Motywem przewodnim tegorocznej XX edycji było hasło Moja, Twoja, Nasza – Biblioteka. Głównym przedsięwzięciem zorganizowanym przez pracowników Biblioteki Uniwersyteckiej była zmiana aranżacji na wewnętrznym dziedzińcu naszej siedziby (atrium / patio), które znajduje się na pierwszym piętrze budynku i rozszerza powierzchnię czytelni o dodatkowy teren rekreacyjny [1].

Książka z Biblioteki Pracowników Elektrowni Białostockiej im. dyr. Kazimierza Riegerta w zbiorach BU

Wśród kamieni milowych historii Białegostoku z pewnością powinien się znaleźć moment oddania do użytku elektrowni miejskiej. Do listopada 1910 r. nasze miasto było pogrążone w ciemnościach i trudno nawet wyobrazić sobie, jak bardzo wpływało to na codzienne życie mieszkańców oraz ich bezpieczeństwo. Radzono sobie z tym w różny sposób – ulice w newralgicznych punktach były przez wiele dekad oświetlane lampami naftowymi, kilkakrotnie próbowano instalować oświetlenie gazowe, krótko w 1897 r. działało tymczasowe oświetlenie elektryczne, a więksi fabrykanci instalowali doraźnie dynamomaszyny. Wydarzenia związane z pogromem w 1906 r. spowodowały, że władze gubernialne zaczęły jeszcze silniej naciskać na włodarzy Białegostoku, aby w mieście zainstalowano elektryczne oświetlenie ulic. Wreszcie w 1908 r. zawarto umowę z Towarzystwem Przedsiębiorstw Elektrycznych w Berlinie, które miało za zadania wybudować i uruchomić elektrownię oraz eksploatować ją na podstawie 50-letniej koncesji. Z pewnym opóźnieniem elektrownię oddano do użytku w 1910 r., początkowo tylko na potrzeby oświetlenia ulicznego, ale bardzo szybko zaczęto także podłączać do sieci energetycznej odbiorców prywatnych.

Pieczęć Biblioteki Pracowników Elektrowni Białostockiej
 im. dyr. Kazimierza Riegerta.

Portret Mikołaja Kopernika z kolekcji Gabinetu Ryszarda Kaczorowskiego

Wśród kopernikanów w Bibliotece Uniwersyteckiej szczególne miejsce zajmuje eksponat z kolekcji Gabinetu Prezydenta Kaczorowskiego o numerze inwentarzowym GPK-109. Jest to malowidło o wymiarach 66 x 56 cm, z napisem na podobraziu: KOPIA PORTRETU MIKOŁAJA KOPERNIKA Z 1580 r. W MUZEUM W TORUNIU. Wyk JÓZEF FLIK w 1999 r. autorstwa byłego dziekana Wydziału Sztuk Pięknych, wieloletniego pracownika Muzeum Okręgowego w Toruniu i konserwatora malarstwa. Zmarły w 2021 r. prof. dr hab. Józef Flik uchodził za najwybitniejszego znawcę portretów wielkiego astronoma.

Portret gimnazjalny Mikołaja Kopernika.
Fot. Ludwig Schneider / Wikimedia. - Own work, CC BY-SA 3.0