W dniach od 25 czerwca do 3 lipca 2016 brałam udział w wyjeździe studyjnym bibliotekarzy do Włoch Północnych. Organizatorem wyjazdu była Biblioteka Wydziału Zamiejscowego w Chorzowie Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu pod auspicjami Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich Oddział w Katowicach. Włochy to perła kultury europejskiej, źródło historycznego dziedzictwa Europy, dlatego też tym razem dużą uwagę skupiliśmy na bibliotekach historycznych z Biblioteką Ambrozjańską w Mediolanie i Biblioteką św. Marka w Wenecji na czele. Odwiedziliśmy też jeden z najstarszych uniwersytetów świata, Uniwersytet w Padwie, a także poznaliśmy dwie nowoczesne książnice uniwersyteckie: w Turynie i Genui.
 |
| Biblioteka Ambrozjańska Fot. Mirosława Roszczyc |
Biblioteka Ambrozjańska wraz z Pinakoteką Ambrozjańską to jedne z najważniejszych i jednocześnie najsłynniejszych instytucji kultury w Mediolanie. Mieszczą się w Pałacu Ambrozjańskim usytuowanym przy Placu Piusa XI, niedaleko Placu Duomo. Zawdzięczamy je kardynałowi Fryderykowi Boromeuszowi, zapalonemu kolekcjonerowi książek i manuskryptów, a z czasem także sztuki. Bibliotekę Ambrozjańska powołano do życia w 1609 roku jako drugą, po Bibliotece Bodlejańskiej w Oksfordzie, najstarszą bibliotekę publiczną w Europie. Trzonem jej zbiorów był księgozbiór biblioteki benedyktynów z Bobbio - 15 tys. manuskryptów i 30 tys. książek drukowanych. Pośród najcenniejszych rękopisów, przechowywanych w tej bibliotece, warto wymienić Codex Atlanticus Leonarda da Vinci, który stanowi największy na świecie zbiór notatek i rysunków Leonarda z lat 1489-92, oraz Kanon Muratoriego (najwcześniejszy katalog ksiąg Nowego Testamentu). Z kolei Pinakoteka Ambrozjańska to doskonała galeria sztuki, w której prezentowane są m.in. dzieła Leonarda da Vinci, Rafaela i Caravaggia. Wywodzi się z utworzonej w 1625 przez kardynała Boromeusza akademii, której zadaniem było gromadzenie obrazów i grafiki.
 |
| Pinakoteka Ambrozjańska Fot. Mirosława Roszczyc |
Nowoczesna Biblioteka im. Norberta Bobbio to jedna z wielu instytucji wchodzących w skład systemu informacyjno-bibliotecznego Uniwersytetu w Turynie. Powstała w wyniku połączenia czterech bibliotek: im. Salvatore’a Cognettiego De Martiis, im. Federica Patetty, im. Francesca Ruffiniego oraz im. Gioele’a Solariego. Biblioteka im. Salvatore’a Cognettiego de Martiis, założona w 1893 roku, gromadziła statystyki, monografie, ankiety, raporty i inne dokumenty z zakresu nauk ekonomicznych. Biblioteka im. Frederica Patetty specjalizowała się w zakresie historii Włoch oraz nauk prawnych. Jej kolekcję bazową stanowił księgozbiór profesora Federica Patetty, wieloletniego wykładowcy prawa na Uniwersytecie w Turynie. Znalazło się w nim ponad 25 tysięcy książek opublikowanych przed 1831 rokiem, w tym 32 inkunabuły, 2800 druków z XVI wieku, ponad 3700 druków z XVII wieku i około 10 tysięcy druków z XVIII wieku, a także wiele rzadkich tytułów z XIX stulecia.
 |
| Biblioteka im. Norberta Bobbio Źródło: strona biblioteki |
Biblioteka im. Francesca Ruffiniego, której historia sięga grudnia 1881 roku, została uznana przez Ministerstwo Edukacji na początku XX w. za jedną z kilku wybitnych bibliotek uniwersyteckich. Jej zbiory koncentrują się na pozycjach z zakresu sztuki oraz nauk prawnych. Wśród tworzących je kolekcji warto wymienić darowiznę profesora Bertoliniego, na którą składa się około 5000 monografii na temat historii prawa rzymskiego z drugiej połowy XIX, publikowanych w różnych językach. Czwarta instytucja tworząca obecną Bibliotekę im. Norberta Bobbio to Biblioteka im. Gioele’a Solariego. Powstała w 1954 roku na bazie prywatnej kolekcji uczonego Gioele’a Solarnego i posiada wiele publikacji dotyczących filozofii prawa i historii myśli politycznej. Do 1986 roku należała do Instytutu Nauk Politycznych, by następnie zmienić się w Międzyresortową Bibliotekę Nauk Społecznych, Historii i Politycznych.
Dziś Biblioteka im. Norberta Bobbio posiada jedną z najważniejszych kolekcji na temat życia politycznego i społecznego. Udostępnia w wolnym dostępie do półek około 600 tysięcy książek i ponad tysiąc tytułów czasopism (poza zbiorami książek rzadkich, zbiorami specjalnymi oraz mającymi wartość historyczną). Zapewnia również dostęp do szerokiej gamy wydawnictw elektronicznych i baz danych, a także prowadzi instytucjonalne repozytorium APERTO.
Kolejna odwiedzona przez nas biblioteka uniwersytecka - Biblioteka Uniwersytecka w Genui - to największa tego typu instytucja w Ligurii. Posiada ponad 600 tysięcy książek, rękopisów, inkunabułów, druków szesnastowiecznych, autografów oraz czasopism. Swoje początki umiejscawia w powstałej w 1604 roku Bibliotece Kolegium Jezuickiego, przekształconego po 1773 roku w ogólnodostępny uniwersytet. W 1778 roku pierwszym bibliotekarzem został mianowany były jezuita Gaspare Luigi Oderico, któremu powierzono zadanie opracowania ogólnego katalogu. Ukończona siedem lat później praca stanowi najstarszy katalog zbiorów bibliotecznych.
 |
| Wnętrze Biblioteki im. Norberta Bobbio Fot. Mirosława Roszczyc |
 |
| Sufit jednej z sal Biblioteki Uniwersyteckiej w Genui Fot. Mirosława Roszczyc |
Od września 2013 roku Biblioteka Uniwersytecka, ze względu na brak miejsca dla pomieszczenia wszystkich zbiorów, przeprowadziła się do nowej siedziby – dawnego Hotelu Kolumbia umiejscowionego naprzeciwko dworca kolejowego Piazza Principe. Pomieszczenia hotelowe, przy wsparciu funduszy z Unii Europejskiej, zostały całkowicie odnowione i zaadaptowane na potrzeby biblioteczne, a zabytkowe wnętrza przepięknie harmonizują z nowoczesnym wyposażaniem. Na parterze znalazła się sala konferencyjna oraz sale wystawiennicze. Na pierwszym piętrze ustawiono w wolnym dostępie według klasyfikacji Deweya ponad 27 000 woluminów, natomiast na drugim - księgozbiór z zakresu nauk humanistycznych.
 |
| Nowa siedziba biblioteki Uniwersyteckiej w Genui Źródło: Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0. |
Podczas wyjazdu studyjnego mieliśmy również okazję odwiedzić Uniwersytet w Padwie - najstarszy uniwersytet na świecie, ufundowany w 1222 roku. Wśród najsłynniejszych Polaków studiujących na tej uczelni można wymienić Mikołaja Kopernika, Jana Zamoyskiego, Marcina Kromera, Jana Kochanowskiego, Pawła Włodkowica czy Jana Łaskiego. Obecnie kształci się na nim 61 tysięcy osób. W programie mieliśmy zaplanowane oglądanie zabytkowego wnętrza budynku Palazzo del Bo, pochodzącego z 1493 roku. Dawniej mieścił się tu zajazd pod Bykiem („bo” w języku włoskim oznacza byka); nazwa ta dotrwała do dzisiejszych czasów, a byk stał się symbolem uczelni.
 |
| Palazzo del Bo Fot. Mirosława Roszczyc |
Przy wejściu do pomieszczeń uniwersyteckich ustawiono posąg Heleny Lukrecji Cornaro Piscopii, która w 1678 roku jako pierwsza na świecie kobieta zdobyła dyplom uniwersytecki. Na piętrze znalazły się sale wykładowe, do czasów dzisiejszych zachowała się katedra, z której wykłady wygłaszał Galileusz, oraz liczne przedmioty należące do sławnych profesorów. Największą atrakcją turystyczną jest tak zwany teatr anatomiczny, wybudowany w 1594 roku na polecenie jednego z najsłynniejszych anatomów - Gerolama Fabrizia. Podczas zajęć studenci medycyny siedzieli w rzędach umieszczonych jeden nad drugim i z góry obserwowali to, co wykładający demonstrował na stole sekcyjnym. Dawniej, gdy zabronione było wykonywanie sekcji zwłok, ciała przenoszono na stół podziemnym korytarzem znajdującym się pod salą.
 |
| Teatr anatomiczny Uniwersytetu w Padwie Źródło: Wikimedia Commons |
Ostatni dzień pobytu we Włoszech został przeznaczony na zwiedzanie Biblioteki św. Marka w Wenecji. Instytucja ta mieści się w budynku zbudowanych w latach 1537-1588 według projektu Toskańczyka Jałopa Sansovina, którego sale ozdabiają dzieła takich twórców jak Tycjan, Tintoretto czy Veronese. Zalążkiem przyszłej biblioteki był zbiór starożytnych manuskryptów ofiarowanych Republice Weneckiej przez wielkiego humanistę, kardynała Giovanniego Bessariona. Zbiór ten stanowił jedną z większych kolekcji swoich czasów i składał się z 746 kodeksów, w tym 482 greckich i 246 łacińskich. W kolejnych wiekach biblioteka zwiększała swój zasób dzięki licznym donacjom, zapisom testamentowym czy włączaniu kolekcji innych weneckich bibliotek. Dodatkowe wpływy zapewniała przyjęta w 1603 r. ustawa o egzemplarzu obowiązkowym.
 |
| Biblioteka św. Marka Fot. Maria Schnitzmeier, żródło: Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0 |
Wśród cennych zbiorów na wyjątkową uwagę zasługuje Breviario Grimani, kodeks z końca XV w. zawierający miniatury wykonane przez artystów flamandzkich, a także dwa kodeksy z rękopisami Iliady: Homerus Venetus A oraz Homerus Venetus B. Warto również wspomnieć o Chronologia magna autorstwa Fra Paolino, manuskrypcie z pismami Pliniusza z 1481 r., oraz egzemplarzu pierwszej książki wydrukowanej w Wenecji - Epistolae ad familiares Cycerona z 1481 r. Biblioteka posiada ponadto 56 tomów dziennika Marina Sanuda Młodszego, stanowiącego jedno z najważniejszych źródeł do historii Wenecji w latach 1496-1533, oraz kompletny zbiór druków z drukarni Alda Manunzia, tzw. Aldynów. Biblioteka ma również bogatą kolekcję kartograficzną, składającą się z dawnych i współczesnych map oraz atlasów; wśród najstarszych zabytków można wymienić mapę świata weneckiego mnicha Fra Mauro z 1450 r. oraz plan Wenecji Jacopa de' Barbariego z 1500 r.
 |
| Wnętrze Biblioteki św. Marka Fot. Mirosława Roszczyc |
oprac. mgr Mirosława Roszczyc
Zastępca Dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz