17 stycznia miało miejsce jubileuszowe spotkanie w ramach cyklu Podlasie w badaniach naukowych. Świętowano nie tylko dziesięciolecie cyklu – tego dnia odbyło się również pięćdziesiąte z kolei spotkanie.
Podlasie w badaniach naukowych to cykl wykładów pracowników naukowych Uniwersytetu w Białymstoku, który został zainicjowany w 2008 roku przez ówczesnego rektora prof. dr. hab. Jerzego Nikitorowicza. Ma na celu popularyzację badań dotyczących naszego regionu prowadzonych przez lokalnych ludzi nauki. Jest on skierowany przede wszystkim do studentów, nauczycieli akademickich oraz uczniów szkół średnich (jako przyszłych studentów), ale chętnie witani są również wszyscy zainteresowani mieszkańcy Białegostoku.
Cykl został zainaugurowany 15 stycznia 2008 roku wykładem prof. dr. hab. Józefa Maroszka Na tropie rękopisów Biblioteki Bazylianów supraskich 1602-1839. Na kolejnych spotkaniach poruszano bardzo różnorodne tematy, w tym m.in. historię jezior województwa podlaskiego, relacje polsko-litewskie, zróżnicowanie językowe Podlasia, problemy rozwoju społeczno-gospodarczego województwa, uwalnianie kreatywności poprzez marzenia senne, Jedwabne jako miejsce pamięci, działalność Wiesława Kozaneckiego, Tatarzy w Wielkim Księstwie Litewskim, perspektywy podlaskiego rynku pracy, chemia na Podlasiu, radiacyjne utrwalanie żywności czy transplantacja narządów. Relacje z części spotkań są dostępne na stronie internetowej cyklu.
Jubileuszowe spotkanie zostało poświęcone Kościołowi prawosławnemu na Podlasiu w okresie PRL-u. Wykład, zatytułowany Kościół Prawosławny w PRL. Stan badań i problemy badawcze, wygłosił dr hab. Piotr Chomik, prof. UwB, dyrektor Biblioteki Uniwersyteckiej oraz pracownik Instytutu Historii i Nauk Politycznych. Do jego zainteresowań badawczych, oprócz dziejów Kościoła prawosławnego w Polsce po II wojnie światowej, należą również m.in. miejsce Kościoła prawosławnego w państwie i społeczeństwie w Rosji, na Białorusi i Ukrainie, narody i religie na obszarze postradzieckim czy wpływ kultury Bizancjum i południowych Słowian na kulturę Kościołów wschodnich w Polsce.
Wystąpienie składało się z kilku części. Dr hab. Chomik rozpoczął go przedstawieniem stanu badań nad Kościołem prawosławnym po II wojnie światowej, prowadzonych w okresie Polski Ludowej. Przez długi czas były one niemożliwe, naukowcy mogli zajmować się jedynie wcześniejszymi okresami. Zmiana nastąpiła dopiero po 1989 roku, a prekursorem badań był Kazimierz Urban, autor m.in. pracy Kościół prawosławny w Polsce 1945-1970 (z zagadnień stabilizacji życia kościelnego), w której omawia proces stabilizacyjny po 1945 roku. W dalszej części wykładu prelegent wymieniał i omawiał prace innych czołowych badaczy prawosławia (lub szerzej wyznań chrześcijańskich), m.in. Stefana Dudry, Krzysztofa Sychowicza, Ryszarda Radzika czy Elżbiety Czykwin. Więcej miejsca poświęcił Antoniemu Mironowiczowi, również pracownikowi UwB, jako specjaliście w zakresie Kościoła prawosławnego w okresie nowożytnym i prekursora badań nad jego dziejami w okresie powojennym. Prowadzący wykład przedstawił uwagi do jego książki Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, skupiając się przede wszystkim na ostatnim rozdziale. Nadmienił m.in. że zostało w nim poruszonych dość pobieżnie wiele wątków, które należałoby rozwinąć (np. konflikt w Siemiatyczach), natomiast część zagadnień została przedstawiona w niewłaściwym świetle (w tym konflikt o monaster w Supraślu). Prelegent podsumował omawiany temat prezentując niekiedy dość kuriozalne wypisy z dokumentów służb bezpieczeństwa PRL-u na temat księży prawosławnych, przedstawianych w nich często jako ludzie słabego charakteru i niskiego poziomu intelektualnego.
Na koniec dr hab. Chomik zaprezentował swoją nową publikację Początki Bractwa Prawosławnego świętych Cyryla i Metodego w Białymstoku (1986-1989), zawierającą część wyników badań na temat Kościoła prawosławnego w PRL-u oraz wybór źródeł archiwalnych przedstawiających okoliczności omówione w książce. Autor starał się w niej pokazać manipulowanie ówczesnych władz Kościołem prawosławnym. Książkę można było kupić po wykładzie, jest ona również dostępna w uczelnianym repozytorium.
oprac. mgr Ewa Witkowska
Więcej zdjęć ze spotkania można obejrzeć w galerii na stronie Biblioteki Uniwersyteckiej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz