W październiku 2023 r. Biblioteka Uniwersytecka z sukcesem zakończyła kolejny projekt dofinansowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki w ramach programu Społeczna odpowiedzialność nauki – Wsparcie dla bibliotek naukowych (umowa nr SONB/SP/548472/2022, wysokość dofinansowania 31 982,00 zł). Tym razem celem projektu była budowa strony internetowej prezentującej kolekcje cyfrowe Biblioteki Uniwersyteckiej. W pierwszej kolejności podjęliśmy się zadania digitalizacji, opracowania i udostępnienia online ponad 200 historycznych dokumentów kartograficznych znajdujących się w zbiorach Biblioteki. Efekty naszych działań można oglądać na stronie Kolekcje cyfrowe Biblioteki Uniwersyteckiej – zbiory kartograficzne.
Etapem poprzedzającym całe przedsięwzięcie była analiza posiadanych dokumentów kartograficznych pod kątem możliwości ich digitalizacji i udostępniania online. Wybraliśmy 200 obiektów wydanych od XVI w. do 1945 r., które przeszły do domeny publicznej i mogły być bez przeszkód prawnych prezentowane w Internecie. Na tej podstawie przygotowaliśmy harmonogram projektu zakładający wykonanie trzech podstawowych działań. Pierwsze z nich obejmowało przygotowanie naukowych opracowań analitycznych każdego obiektu. Opis miał zawierać podstawowe informacje dotyczące m.in. okoliczności powstania, historii egzemplarza, autorów i wydawców, a także odpowiednio dobrane hasła przedmiotowe, ułatwiające przeszukiwanie i porządkowanie zbioru. Tym samym zwiększyliśmy wartość prezentowanych dokumentów, udostępniając także dane dotyczące ich treści, autorstwa, techniki wykonania, często w odniesieniu do danego egzemplarza. Po zakończeniu tych prac przystąpiliśmy do kolejnego etapu. Obejmował on profesjonalną digitalizację ponad 200 historycznych dokumentów. Prace zlecono firmie DDP sp. z o.o. posiadającej odpowiednie możliwości techniczne skanowania obiektów wielkoformatowych. Otrzymawszy wysokiej jakości skany, rozpoczęliśmy realizację trzeciego działania – informatycy Biblioteki Uniwersyteckiej przygotowali specjalną stronę internetową, która w nowoczesny i dostępny sposób służy upowszechnianiu wersji cyfrowej kolekcji. Zbiory zostały udostępnione w domenie publicznej, można więc z nich swobodnie korzystać.
Mapy wyruszają do skanowania (luty 2023)
Skanowanie przy użyciu skanerów wielkoformatowych (fot. DDP sp. z o.o.)
Zeskanowana mapa (fot. DDP sp. z o.o.)
Projektowi przyświecały dwa główne cele: z jednej strony chcieliśmy zabezpieczyć cenne obiekty historyczne i wyłączyć je z bezpośredniego udostępniania, z drugiej zaś możliwie jak najszerzej upowszechnić nasze zbiory do celów naukowych.
Biblioteka od dłuższego czasu podejmuje działania związane z cyfryzacją swojego zasobu oraz jego udostępnianiem w otwartym dostępie poprzez Internet. Już ponad 15 lat funkcjonuje Podlaska Biblioteka Cyfrowa oraz Pracownia Zbiorów Specjalnych i Digitalizacji w Bibliotece Uniwersyteckiej. Zostało jednak jeszcze wiele do zrobienia, tym bardziej że standardy digitalizacji i prezentacji dokumentów w sieci ulegają stałej zmianie i ulepszeniu, co wymusza na nas nieustanne działania innowacyjne. Dlatego chcąc udostępnić nasze najcenniejsze dokumenty kartograficzne, musieliśmy po pierwsze zlecić ich digitalizację zewnętrznej firmie specjalizującej się w cyfryzacji obiektów wielkoformatowych i jednocześnie delikatnych, a po drugie – przygotować nowoczesny sposób prezentacji wysokiej jakości kopii cyfrowych za pośrednictwem dostępnej cyfrowo strony internetowej. Rezultatem tych dwóch działań jest właśnie nowa strona pod tytułem „Cyfrowe kolekcje Biblioteki Uniwersyteckiej”.
Widok strony internetowej Kolekcje cyfrowe Biblioteki Uniwersyteckiej
W witrynie udostępniono ponad 200 map ogólnogeograficznych, topograficznych i wojskowych oraz plany miast czy regionów, a nawet historyczne widoki. W dużej mierze pochodzą one z XIX i początku XX w., ale nie brakuje dokumentów z XVI-XVIII w., w tym obiektów unikatowych. Ze względu na dotychczasową politykę gromadzenia zbiorów specjalnych udostępnione dokumenty kartograficzne dotyczą przede wszystkim terenów Polski północno-wschodniej oraz terenów dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego, a dziś obszarów Litwy, Białorusi i Ukrainy.
Kolekcja dokumentów kartograficznych będzie rozwijana, bowiem wszelkie nowo pozyskane obiekty planujemy w miarę możliwości digitalizować, opracowywać i umieszczać na stronie. Ale projekt został pomyślany tak, by w najbliższej przyszłości go kontynuować, rozszerzając prezentację kolekcji znajdujących się w zbiorach Biblioteki o inne typy dokumentów. W pierwszej kolejności chcielibyśmy udostępnić grafiki, przede wszystkim dawne widokówki prezentujące historyczne fotografie regionu. Następnie, także przy wsparciu Ministerstwa Edukacji i Nauki, zamierzamy przystąpić do digitalizacji i udostępniania naszej kolekcji starodruków.
Mamy nadzieję, że w najbliższych latach będziemy mogli znów pochwalić się rezultatami naszych prac, a nasi użytkownicy – bez ograniczeń korzystać z najcenniejszych zasobów Biblioteki w wersji cyfrowej.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz